Müşterilerinize e-Fatura kesin, iş ortaklarınızdan e-Fatura alın ve tüm süreci her an her yerden yönetin.
Ülkemizde ticari faaliyetleri kayıt altına alma konusunda birçok yasal düzenleme yapılmış olup mükelleflere de bazı yükümlülükler verilmiştir. Bunlardan biri olan gerçek faydalanıcı bildirimi ise kurumlar üzerinden gelir ve menfaat sağlayan gerçek kişileri tespit etmeye yönelik bir uygulamadır. Uygulama kapsamında, tebliğde belirlenen mükellef grupları bu bildirimi yapmakla yükümlüdür. Peki, gerçek faydalanıcı bildirimi nasıl yapılır?
Gerçek Faydalanıcı Bildirimi Nedir?
Gerçek faydalanıcı bildirimi, bir şirket üzerinde kontrol ve nüfuz sahibi olan gerçek kişinin kim olduğuna dair bilginin resmi olarak bildirilmesi işlemidir. Bu bildirim uygulaması, 13 Temmuz 2021 tarihli ve 31540 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 529 Sıra No’lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile yürürlüğe girmiştir.
Gerçek faydalanıcı bildirimi, Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelik kapsamında yürürlüğe alınan bir uygulamadır. Temeli ise 5549 sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun’a dayanır. Dolayısıyla gerçek faydalanıcı bildirimi, MASAK mevzuatıyla bağlantılı bir yükümlülük olup pek çok mükellef için ilave bir bildirim sorumluluğu niteliğindedir.
Gerçek Faydalanıcı Bildirimi Zorunluluğu: Kimler ve Hangi Dönemlerde Beyan Etmeli?
Gerçek faydalanıcı bildirimi zorunluluğu, 1 Ağustos 2021 tarihi itibarıyla faal olan (tasfiye işlemi devam edenler dâhil) şirketleri kapsıyor. Bu şirketler türlerine göre gruplara ayrılırken bildirim zamanları da aynı şekilde şirket türüne göre değişiklik gösteriyor.
Kimler Gerçek Faydalanıcı Bildirimi Yapmak Zorunda?
529 sayılı VUK Genel Tebliği’nin “Gerçek faydalanıcı bilgisi bildirimi verme zorunluluğu getirilenler” başlıklı bölümüne göre bildirim yapma zorunluluğu olan kişi ve kurumlar şu şekildedir:
● 1/8/2021 tarihi itibarıyla faal olan (tasfiye işlemi devam edenler dâhil) şirketler
● Kurumlar vergisi mükellefleri
● Kollektif şirketlerde şirketi temsile yetkili kimse veya ortaklar
● Eshamsız komandit şirketlerde komandite ortaklardan biri
● Adi ortaklıklar adına en yüksek ortaklık payına sahip kişi
● Türkiye’de yönetim merkezi olan veya Türkiye’de mukim yöneticisi olan yabancı ülkede kurulmuş trust ve benzeri teşekküllerin yöneticileri, mütevellileri veya temsilcileri
● 5549 Sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun’un uygulanmasında yükümlü sayılan şirket ve kuruluşlar
Bunların dışında merkezi yurt dışında bulunan yükümlülerin şube, acente, temsilci ve ticari vekilleri ile benzeri bağlı birimleri de Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından talep edilmesi halinde gerçek faydalanıcı bildirimi yapmak zorundadır.
Gerçek Faydalanıcı Bildirimi Ne Zaman ve Ne İçin Yapılır?
Dolayısıyla gerçek faydalanıcı bildirimi, MASAK mevzuatıyla bağlantılı bir yükümlülük olup pek çok mükellef için ilave bir bildirim sorumluluğu niteliğindedir. Bildirim tarihi, kurumlar vergisi mükellefleri için geçici vergi beyannameleri ve yıllık kurumlar vergisi beyannamesinin verildiği tarihlerdir. Kurumlar vergisi mükellefi olan şirketlerin bu beyannamelerin ekinde gerçek faydalanıcı bildirimine de yer vermeleri gerekir.
Kurumlar vergisi mükellefi olmayan mükellefler ve diğer kişiler ise her yıl ağustos ayının sonuna kadar gerçek faydalanıcıya ilişkin bildirim formunu Gelir İdaresi Başkanlığına iletmek zorundadır.
Yıllık bildirimlerin dışında yeni kurulan şirketlerin ayrıca bildirim yapması gerekir. Ek olarak şirket ile ilgili değişikliklerin söz konusu olduğu bazı özel durumlarda da değişiklik bildirimi yapılması gerekir. Gerçek faydalanıcı bildirimi gerektiren durumlar ve bildirim tarihleri şu şekildedir:
|
Bildirim Konusu |
Bildirim Süresi |
|
Yeni şirket kuruluşu |
|
|
Hisse devri, sermaye artırımı, yönetim değişikliği vb. ortaklık yapısını değiştiren durumlar |
Hisse devrinin ortaklık yapısını değiştirmesi halinde, devir işleminin gerçekleştiği tarihten itibaren 1 ay içinde
|
|
Ortaklık yapısında değişikliğe neden olan sermaye artırımı ve benzeri işlemler |
Değişikliğin gerçekleştiği tarihi takip eden ayın sonuna kadar |
Gerçek Faydalanıcı Tespit Kriterleri: Nihai Kontrol Kimde? (MASAK Uyumu)
Gerçek faydalanıcı tespit kriterleri, 529 Sıra No’lu VUK Genel Tebliği’nde belirtilmiştir. Buna göre şirket ile ilgili nihai kontrol kimdeyse gerçek faydalanıcı da o kişidir. Yani doğrudan şirketin sahibi, en üst düzey yöneticisi veya yüksek oranlı hissedarlar, gerçek faydalanıcı olarak tespit edilebilirler.
529 Sıra No’lu VUK Genel Tebliği’nin “Gerçek faydalanıcının belirlenmesi” başlıklı 5. maddesine göre tüzel kişiliklerde, tüzel kişiliği olmayan işletmelerde ve trust gibi yabancı teşekküllerde gerçek faydalanıcı tespit kriterleri şu şekildedir:
Tüzel Kişilerde Gerçek Faydalanıcı
● Tüzel kişiliğin %25’i aşan hissesine sahip gerçek kişi ortakları
● Tüzel kişiliğin %25’i aşan hissesine sahip gerçek kişi ortağının gerçek faydalanıcı olmadığından şüphelenilmesi veya bu oranda hisseye sahip gerçek kişi ortak bulunmaması durumunda tüzel kişiliği nihai olarak kontrolünde bulunduran gerçek kişi ya da kişiler
● Yukarıdaki bentler kapsamında gerçek faydalanıcının tespit edilemediği durumlarda en üst düzey icra yetkisine sahip gerçek kişi ya da kişiler
Tüzel Kişi Olmayan Mükelleflerde Gerçek Faydalanıcı
● Tüzel kişiliği olmayan teşekkülleri nihai olarak kontrolünde bulunduran gerçek kişi ya da kişiler
● İlk bent kapsamında gerçek faydalanıcının tespit edilememesi halinde tüzel kişiliği olmayan teşekkül nezdinde en üst düzeyde icra yetkisine sahip gerçek kişi ya da kişiler
Trust vb. Teşekküllerde Gerçek Faydalanıcı
● Kurucular, mütevelli, yönetici, denetçi veya faydalanıcı sıfatını haiz olanlar ya da bu teşekküller üzerinde nüfuz sahibi olanlar
GİB Üzerinden Adım Adım Gerçek Faydalanıcı Bilgi Formu Doldurma Kılavuzu
Gerçek faydalanıcı bilgi formu doldurma işlemi mükellef tarafından yapılabilir. Aynı zamanda yeminli mali müşavirler veya serbest mali müşavirler de sözleşmeli oldukları mükellefler için bu formu doldurabilirler. GİB kontrolünde hizmet veren Dijital Vergi Dairesi üzerinden form doldurma adımları şu şekildedir:
- Dijital Vergi Dairesi web sitesine gidin.
- Kimlik ve giriş bilgileriniz ile sisteme girin.
- Menüdeki “Gerçek Faydalanıcıya İlişkin Bildirim Formu Girişi” butonuna tıklayın.
- Talep edilen bilgileri doğru ve eksiksiz bir şekilde doldurun.
- Alt kısımdan belgeyi düzenleyen kişiye ait bilgileri ekleyin.
- Bilgilere göz gezdirerek doğruluğunu kontrol edin.
- “Kaydet ve Onayla” butonuna tıklayarak bildirim işlemini tamamlayın.
Gerçek Faydalanıcı Bildirimi Cezası ve Yasal Riskler: VUK Kapsamında Yaptırımlar
Gerçek faydalanıcı bildirimlerinde yasal uyum da oldukça önemlidir. Bildirimlerin yapılmaması veya bildirim süreçlerindeki yasal uyumsuzluklar, Vergi Usul Kanunu (VUK) kapsamında değerlendirilir. Bu doğrultuda mükelleflere gerçek faydalanıcı bildirimi cezası uygulanır.
Gerçek faydalanıcı bildirimi yapmayan mükelleflere, VUK özel usulsüzlük cezası maddeleri doğrultusunda para cezası kesilir. Bildirimde hata ve eksiklikler olması durumunda da aynı ceza uygulanır. Tekrar eden ihlallerde ise ceza tutarı katlanarak artar.
Uygulanan ciddi para cezaları nedeniyle yasal mevzuatlara uyum büyük önem taşır. Yasal bildirimlerde olduğu gibi e-Belge süreçlerinde de mevzuata tam uyum büyük önem taşır. e-Fatura ve diğer e-Belge işlemlerinde güvenilir bir yapıyla çalışarak hem hız kazanabilir hem de uyum risklerini azaltabilirsiniz. QNB eSolutions ile e-Fatura’ya hızlıca geçebilir, KEP yazışmalarınıza yasal geçerlilik kazandırabilir, dijital beyanname ve e-Defter süreçlerinizi kolaylaştırabilirsiniz.
