Müşterilerinize e-Fatura kesin, iş ortaklarınızdan e-Fatura alın ve tüm süreci her an her yerden yönetin.
Ülkemizde vergi denetimi ve mali suçlarla mücadele konusunda çalışmalar artmış durumda. Bu çalışmaların sonucunda devreye alınan sistemlerden biri ise KURGAN. Mali işlemlerin veri analitiği ile yapılmasına dayanan KURGAN sistemi faaliyete başladı. Bununla birlikte muhasebeciler ve mükellefler de daha sık denetlemelere tabi tutulacak. Peki, KURGAN sistemi nedir ve nasıl çalışır?
KURGAN Nedir?
KURGAN; büyük veri analitiğini kullanarak mali işlemleri anlık olarak takip ve analiz eden bir vergisel risk analiz sistemidir. Cari veriler ile çalışan ve işlem riskini ölçen bu sistem, Hazine ve Maliye Bakanlığı Vergi Denetim Kurulu bünyesindeki Risk Analiz Merkezi tarafından geliştirilmiştir.
KURGAN’ın açılımı “Kuruluş Gözetimli Analiz Sistemi” şeklindedir. Sistem, 1 Ekim 2025 tarihli “Sahte Belgeyle Mücadele Stratejisi ve KURGAN Rehberi” ile duyurularak faaliyete başlamıştır.
KURGAN sistemi Vergi Usul Kanunu’nun 134. maddesi kapsamındaki vergi inceleme yetkilerine ve 359. madde kapsamındaki suçlar ile sahte belge düzenleme/kullanma konularına dayanır. Kanuna yeni bir madde ile eklenmemiştir. Dayandığı yasal mevzuatlar doğrultusunda veri kaçakçılığıyla mücadele, finansal istihbarat, vergi denetiminde anlık takip, kara para aklama tespiti, kamu gelirlerinin güvencesi, terörizmin finansmanını önleme, dijitalleşme ve şeffaflık gibi amaçlar taşır.
KURGAN Sisteminin Mali Mükellefiyetler ve Denetim Süreçlerine Etkisi
Kuruluş Gözetimli Analiz Sistemi’nin mali mükellefiyetlerin denetimine de doğrudan bir etkisi var. Bu sistem ile vergi denetim süreçleri değişti ve artık anlık takip mümkün. Geleneksel vergi denetimleri, vergi dönemlerinden çok sonra yapılıyordu. Bu durumda geçmişteki vergisel işlemleri belgelemek, mükellef tarafında zorluk oluşturuyordu. Ayrıca olası bir vergilendirme hatasını çözmek de uzun sürüyordu. Bu süreçlerde yaşanan belirsizlikler, KURGAN ile ortadan kalktı.
Kuruluş Gözetimli Analiz Sistemi’nin büyük veri analitiği yöntemi sayesinde denetim süreçleri şu şekilde ilerler:
- Vergi denetimi cari dönemlerde yapılır.
- Vergisel işlemler gerçekleştiği anda denetleneceği için riskli durumlara hemen müdahale edilir.
- Olası risklerde mükellefe yazı gönderilir ve açıklama istenir.
- Yapılan açıklama incelenerek gerekli işlemler gerçekleştirilir.
- Mükellef, yasal süreler içerisinde açıklama yapmadığı takdirde cezai yaptırımla karşılaşır.
KURGAN Sistemi Hangi Finansal Verileri Analiz Eder?
KURGAN, veri analizi sürecinde büyük veri analitiği ve veri madenciliği gibi yöntemler kullanır. Bu süreçte verileri aldığı birden fazla kaynak vardır. Geçmişe dönük veriler 2024 yılında kurulan Vergi İstihbarat Sistemi’nden (VİS) alınarak temeli oluşturulmuştur. Anlık veriler için kullandığı veri havuzu ve analiz ettiği veriler ise şu şekildedir:
● MASAK (Mali Suçları Araştırma Kurulu) Bildirimleri: MASAK’ın mali suçlarla ilgili analizleri ve şüpheli işlem bildirimleri (ŞİB) doğrudan sisteme aktarılır.
● Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) Verileri: e-Fatura, e-Defter, e-Arşiv gibi e-Belgeler ve dijital vergi dairesi kayıtları, günlük olarak izlenir.
● Mali Müşavir Bildirimleri: GİB sistemlerinde yer alan beyanname ve kayıtlar analizlerde kullanılabilir.
● Bankacılık Sistemleri: POS hareketleri, havale/EFT/FAST kayıtları, kredi kartı ödemeleri ve diğer ödemeler gibi banka hareketleri, ticari faaliyetlerle karşılaştırılmak üzere ilgili kurumlar üzerinden risk analizine konu edilebilir.
● Diğer Kamu Kurumları Kayıtları: Ticaret sicili kayıtları, SGK bildirgeleri, Tapu ve Kadastro sistemindeki bilgiler, gümrük hareketleri gibi çeşitli kamu kurumlarındaki veriler de sisteme aktarılır.
Veriye Dayalı KURGAN Risk Puanlama Mekanizması
Kuruluş Gözetimli Analiz Sistemi ile elde edilen verilen ve yapılan analizler doğrultusunda, mükellefler için bir risk puanlaması yapılır. Her mükellefin ticari faaliyetleri, doğal ticari akışla karşılaştırılır. Şüpheli görülen işlemler işaretlenir ve böylece mükellefin bir risk puanı oluşur. Riskin yüksek görüldüğü durumlarda ise sistem bir uyarı işareti oluşturur. Ardından KURGAN yazısı gönderilerek, mükelleften riskli işlemlerle ilgili bilgi talep edilir.
Risk puanlama mekanizmasında dikkate alınan bazı işlemler şunlardır:
● Yüksek tutarlı KDV iadesi işlemleri
● Defter beyan sistemindeki gider kayıtlarının kişisel harcama şüphesi taşıması
● Şirketin faaliyet alanı ile uyumsuz düzeyde tutarlara sahip faturalar
KURGAN Sisteminin Yükümlü Kuruluşlara Getirdiği Yeni Raporlama Zorunlulukları
KURGAN yükümlülüklerinin başında, talep edilen bilgilerin zamanında ve doğru bir şekilde iletilmesi gelir. Günümüzde birçok sistemin dijitalde çalışması ve otomatik bildirimlerin yapılıyor olması, yükümlülükleri hafifleten bir unsur. Olağan dışı bir durumda ise mali müşavir ve mükellef yükümlülükleri ortaya çıkar. Bu yükümlülükler, tebliğ edilen KURGAN yazılarına bağlıdır.
KURGAN Yazısı Nedir?
KURGAN yazıları, şüpheli işlem riski tespit edilen mükelleflere gönderilen uyarı ve izah talebidir. Yapılan anlık vergi denetimleri kapsamında şüpheli bir işlem görülürse veya herhangi bir risk şüphesi oluşursa, mükellefe KURGAN yazısı gönderilir. Bu yazı ile mükellefe uyarı yapılır ve hangi konularda açıklama yapması gerektiği bildirilir.
KURGAN Yazısı Geldiğinde Ne Yapılmalı?
KURGAN yazısı, e-Tebligat sistemi üzerinden mükellefe iletilir. Bu yazı, vergi incelemesi başlatıldığı anlamına gelmez. Çünkü öncesinde izah istenir. Mükellefin verilen süre içerisinde geçerli bir açıklama yapması halinde durum çözülür. Aksi durumda ise vergi incelemesi başlatılır. Bu nedenle KURGAN yazıları dikkate alınmalı ve hemen gereken işlemler gerçekleştirilmelidir.
KURGAN yazısı alan mükelleflerin yapması gerekenler şöyledir:
- Yazıyı gördüğünüz an ertelemeden, hemen detaylı bir şekilde inceleyin.
- Yazıda bahsi geçen işlemlerle ilgili muhasebe kayıtlarını, faturaları, dekontları ve diğer belgeleri arşivden çıkarın.
- Şüpheli görülen işlemi, belgeleriyle birlikte izah edin.
- Açıklamayı size verilen süre dolmadan, yazılı ve resmi bir şekilde yapın.
- Muhasebe kayıtlarında bir sorun varsa hemen düzeltin ve düzeltme beyannamesi hazırlayın.
- Süreci mali müşaviriniz ile birlikte yönetin.
- Karmaşık bir süreç söz konusu ise avukatınıza danışın.
KURGAN yazısına zamanında ve doğru bir şekilde karşılık verilmediği takdirde vergi incelemesi başlatılır. İnceleme sonucunda şüpheli işlemlerin mevzuata aykırı olduğu tespit edilirse cezai yaptırımlar uygulanır.
Muhasebe ve Finans Profesyonelleri İçin KURGAN Uyum Süreçleri
KURGAN uyum süreçlerini doğru bir şekilde yönetmek önemli. Olası bir uyumsuzlukta sürecin verimli bir şekilde yönetilmesi riskli hale gelebilir. Bu da yasal zorunlulukları yerine getirmeyi zorlaştırır, vergi denetimini aksatır.
Uyum süreci ile ilgili yapılması gereken, vergisel süreçlere ve resmi evraklara daha fazla dikkat etmektir. Yeni sistemde doğal bir şekilde yapılabilecek hatalar da şüpheli işlem bildirimine yol açabilir. Bu nedenle Kuruluş Gözetimli Analiz Sistemi’ne uyum sağlamak için mükellefler, mali müşavirler ve hukuk danışmanları veya avukatlar birlikte çalışmalıdır.
KURGAN uyumluluğu için bir diğer önemli detay da elbette e-Belgeler. Sistemin topladığı verilerin büyük bir kısmını e-Belgeler oluştururken bu belgelerdeki olası hatalar da doğrudan vergi kaybı riski oluşturur. Dolayısıyla GİB tarafından yetkilendirilmiş, güvenli bir e-Belge entegratörüyle çalışmakta fayda var.
Bu süreçte QNB eSolutions e-Dönüşüm ürünlerinden ve hizmetlerinden faydalanabilirsiniz. QNB eSolutions ile e-Defter, e-Fatura, e-Arşiv ve diğer tüm e-Belgeleriniz, otomatik raporlama sayesinde anında GİB’e iletilir. Böylece GİB ile entegre olan KURGAN sistemi tarafından da erişilebilir hale gelir ve olası risklere karşı korunmuş olursunuz.
KURGAN Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Kuruluş Gözetimli Analiz Sistemi ile ilgili önemli detayları verdiğimize göre şimdi de aklınıza takılabilecek bazı soruların cevaplarına bakarak bilgileri genişletebiliriz.
KURGAN hangi tarihten itibaren yürürlüğe girdi?
KURGAN, 1 Ekim 2025 tarihi itibarıyla yürürlüğe girerek faaliyetlerine başladı.
Muhasebe yazılımları KURGAN sistemine entegrasyon için bir güncelleme yapmalı mıdır?
Muhasebe yazılımlarının KURGAN ile entegre çalışmasıyla ilgili geliştirmeler hizmet sağlayıcıları tarafından yapılmakta olup mükellefler ve mali müşavirler tarafından herhangi bir entegrasyon yapılmasına gerek yoktur.
KURGAN, halihazırda kullanılan diğer izleme sistemlerinin yerine mi geçecek?
KURGAN, halihazırda kullanılan izleme sistemleri ile ortak çalışacak. Söz konusu sistemlerden anlık olarak aldığı verileri analiz ederek şüpheli işlemleri tespit etmek amacıyla çalışacak.
KURGAN sisteminin getireceği en büyük yenilik ve fark nedir?
KURGAN sistemi ile gelen en önemli yenilikler ve önceki dönemlere göre farklar; anlık takip, vergi denetiminin cari dönemde yapılması, olası risklerle ilgili mükelleflere yazı gönderilip izahat istenmesi ve mükellef risk puanlama mekanizması oluşturulması şeklinde sıralanabilir.
